تعیین ظرفیت زیست محیطی راهها با مدلسازی کمی و کیفی آلودگی هوا

امروزه، درمناطق شهری، افزایش رشد شهرنشینی، گسترش استفاده از وسایل نقلیه و توسعه فعالیت های اقتصادی، سبب شده تا آلودگی هوای ناشی از ترافیک و حمل و نقل، به شدت افزایش یابد. رشد روز افزون ترافیک و انتشار انواع آلاینده ها، بشر را با خطرات جدی زیست محیطی مواجه نموده که اثرات آن در عرصه های سلامت جسمانی، روانی و ضررهای اقتصادی مشهود می باشد. بنابراین، برای رسیدن به توسعه پایدار و داشتن هوا و حمل و نقلی سالم، نیاز به ابزاری برای ارزیابی دقیق و مناسب و بصورت عددی پروژه های مرتبط با حمل و نقل می باشد. در این تحقیق، بر اساس روش تحلیل رگرسیونی، تحلیل و مدلسازی غلظت آلاینده ها در دو بخش درون شهری و برون شهری مورد بررسی قرار گرفت، که در بخش درون شهری، کلان شهر تهران، ودر بخش برون شهری، بزرگراه ساری- قائمشهر واقع در استان مازندران انتخاب شد. نحوه نمونه گیری در خیابانهای درون شهری و برون شهری،برای کلیه دادهای مورد نیاز، اینگونه بوده است که، نمونه گیری بطور جامع و 20 روز در هر فصل صورت گرفت، تا بتوان با در دست داشتن داده های زیاد، مدل مناسبی برازش داد. در این مدلسازی، عوامل تاثیرگذار بر غلظت آلاینده هایo3، so2، no، no2،co و10pm، بر پایه آمار ترافیکی و جوی مشخص شد و رابطه بین متغیرهای تردد، سرعت متوسط، میزان بارش، دما، سرعت باد و نیز رابطه میزان رطوبت نسبی با آلودگی هوا بررسی گردید. سپس، مدل های مربوط به هر آلاینده، در بخش درون شهری و برون شهری، بصورت کلی و به تفکیک شرایط جوی، ارائه شد و با اثبات فرض های رگرسیون و اعتبار سنجی، میزان موفق بودن و اعتبار مدل مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین میزان همبستگی متغیرها نسبت به آلاینده ها، بالای 90% بوده است که این موضوع از نظر آماری مناسب بودن مدل و همبستگی بالای بین متغیر ها را نشان می دهد. نتایج بدست آمده از مدل و نمونه برداری های انجام شده نشان می دهدکه مدل ارائه شده قادر است غلظت آلاینده های هوا را با دقت مناسب در خیابان های درون شهری و جاده ها، برای سالهای آتی تخمین زده و با بررسی عوامل تولید آلاینده ها و پیش بینی میزان آلودگی آنها، ابزار و کمک مناسبی برای مدیریت و کنترل آلودگی هوا استفاده گردد.